GAZİPAŞALI bilim insanı Funda Özdemir Değirmenci, Türkiye’nin ilk antik tohum DNA projesi ile TÜBİTAK’tan destek almayı başardı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Funda Özdemir Değirmenci, araştırmacısı olduğu Türkiye’nin ilk antik tohum DNA projesi olan “Paleogenetik ve Jeolojik Verilerle Marmara Gölü Havzası ve Gediz Ovasının Tarımsal ve Vejetasyon Geçmişinin Belirlenmesi” TÜBİTAK’tan A Artı puan alarak destek almaya hak kazandı. Çalışma esnasında Antik tohumlardan DNA ekstraksiyonu için beş farklı yöntem denendi ve tohumlardan büyük miktarda, iyi kalitede genomik DNA elde edildi.
BİLİM DÜNYASININ DİKKATİNİ ÇEKTİ
İlköğretimin ve liseyi Gazipaşa'da tamamlayan ve üniversite lisans eğitimini Gazi Üniversitesi, Yüksek Lisans ve Doktorasını Ortadoğu Teknik Ünivesitesi'nde (ODTÜ) tamamladıktan sonra Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi'nde araştırma görevlisi olarak çalışmalarını sürdüren Gazipaşalı Dr. Funda Özdemir Değirmenci, Türkiye’nin ilk antik tohum DNA projesi çalışmasıyla bir anda bilim dünyasının dikkatini çekti. Tarımsal bitki türlerinin 3500 yıllık genetik değişimleri üzerine yapılan çalışma aynı zamanda tarımda bir devrim niteliği taşıyor. Proje sayesinde Gediz İlçesine bağlı Gölmarmara yakınında Marmara Gölü havzasında bulunan Kaymakçı kazı alanından çıkarılan tarımsal bitki türlerine (buğday, arpa, nohut, acı burçak ve üzüm) ait kömürleşmiş tohumlar ve bu tohumların modern akrabaları arasından 3500 yıl boyunca gerçekleşen genetik değişimleri açığa çıkarılacak. Elde edilecek özgün genetik bilgilerle bu türlerin moleküler geçmişleri, kökenleri, ilk kültüre alınmaları ve yayılmaları ilgili çok önemli sorulara cevap verilmesi hedefleniyor. Çalışmalara Türkiye'nin önemli bilim insanları da destek veriyor. Çalışma esnasında Antik tohumlardan DNA ekstraksiyonu için beş farklı yöntem denendi ve tohumlardan büyük miktarda, iyi kalitede genomik DNA elde edildi. Eski tohumlardan 26S rDNA ve rbcL gen dizilerinin amplifikasyonu, nükleer DNA'nın iyi durumda korunduğunu böylelikle kömürleşmiş tohumlardan DNA ekstraksiyonunun başarısını kanıtlandı. Kaymakçı kazı alanından çıkarılan ve arkeobotanikçiler tarafından tanımlanamayan 3500 yıllık buğdayın (Triticum aestivum (ekmeklik)/durum (makarnalık)), genetik çalışmalar ile ekmeklik (T. aestivum) olduğu tespit edildi. Bununla beraber çalışma sayesinde Anadolu’da Neolitik dönemde tarımın açığa çıkışı ve yayılma sürecinin daha net anlaşılması sağlanması amaçlanıyor. Çalışma ile ilgili iki adet SCI dergi olan Genetic Resources and Crop Evolution yayında yapan Araş. Gör. Dr. Funda Özdemir Değirmenci alana katkı için çalışmalarını sürdürüyor.
