Antalya'nın dünyaca ünlü Çıralı ve Olimpos sahilleri, aynı zamanda nesli tehlike altındaki Caretta caretta ve Chelonia mydas (yeşil deniz kaplumbağası) türü deniz kaplumbağalarının yuvalarına ev sahipliği yapıyor. Geçen yıllarda özellikle Çıralı sahilinde tatilcilerin kumsalda geceleri çadır kurması, ateş yakıp eğlence partileri düzenlemesi, araçlarla girişi gibi birçok tehdit yüzünden yuva sayısı yarı yarıya kadar geriledi. Olimpos sahilinde ise tamamen yok oldu. Bu yıl Çıralı'da köylülerin de içinde olduğu gönüllü ordusu kuruldu. Kemer Kaymakamlığı, Kemer Belediyesi, Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü, Çıralı'daki dernek ve kooperatiflerle halk, Caretta caretta'lar için seferberlik başlattı. İki sahilde 4'ü maaşlı, 40 kişilik köylülerden oluşan gönüllü sabaha kadar, saat 05.00'ten itibaren de 3 kişilik yuva tespit ekibi Caretta carettalar için görev yapıyor. ÇADIR, ATEŞ VE EĞLENCE YASAKLANDI Kamu kurumlarının da desteğiyle Çıralı ve Olimpos'ta iki mahalle muhtarı, dernekler, kooperatifler, işletmeciler ve köy halkının da içinde yer aldığı 25 kişilik yürütme komitesinden oluşan Çıralı Kıyı Koruma Koordinasyon Komisyonu kuruldu. Komisyonun kaymakamlık, belediye ve Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü'nün de desteğiyle aldığı kararlarla, 3,7 kilometrelik Çıralı kumsalı ve 300 metrelik Olimpos kumsalında tüm gece faaliyetleri yasaklanarak, denetim başladı. İki sahilde de çadır kurmak, ateş yakmak, eğlence partileri düzenlemek, araç girişi, evcil hayvanların dolaştırılması gibi Caretta caretta'lar için tehdit oluşturan tüm faaliyetler yasaklandı. Dünyaca ünlü Çıralı sahilinde 2016'da 144 olan Caretta caretta'ların yumurtalarını bıraktığı yuva sayısının geçen yıl 74'e düştüğünü belirten Çıralı Kıyı Koruma Koordinasyon Komisyonu Başkanı Erdal Elginöz, Çıralı sahiline bitişik 300 metrelik Olimpos sahilinde ise yıllar önce 16-17 olan yuva sayısının son yıllarda tamamen yok olduğunu söyledi. Önceki yıllarda iki sahilde de koruma önlemlerinin çok gevşediğini aktaran Erdal Elginöz, "Özellikle gece kumsalların kullanımı çok artmıştı. Araçlar dahi giriyordu. Kumsal ve orman içinde çadırlar kurulup, ateşler yakılarak eğlence partileri düzenliyordu. Işıklar yakılıyor ve maalesef Caretta caretta'ların kıyıya çıkmasına engel olacak her tür faaliyet yapılıyordu" dedi. PARA VE HAPİS CEZASI Gidişatın çok kötü olması ve zaten nesli tehlike altındaki Caretta carettaların Çıralı ve Olimpos sahillerinde de tamamen yok olması endişesi taşıdıklarını belirten Elginöz, köylüler, işletmeciler ve ilgili devlet kurumlarıyla yapılan toplantılar sonucunda Kıyı Koruma Koordinasyon Komisyonu'nun kurulduğunu söyledi. Kaymakamlık tarafından jandarma için çadır kurma, ateş yakma gibi faaliyetlere karşı özel emirle yasal boşluğun doldurulduğunu kaydeden Elginöz, “Artık Caretta carettalar için zararlı faaliyetlere karşı jandarmanın müdahalesi sağlandı. Kemer Kaymakamlığı'nın emri ve savcılık yazısı sayesinde, Çıralı'da kumsalda, milli park içinde veya ormanlık alanda çadır kuranlar, geceleyenler, ateş yakanlara Kabahatler Kanunu uyarınca jandarma ve zabıta tarafından 256 TL idari para cezası kesilmektedir. Ateş yakanlar hakkında tutanak tutulması halinde asgari ücretin 2 katı para cezası verilmesinin yanı sıra, 3 yıla kadar hapis istemiyle dava açılabilir" diye konuştu. SABAHA KADAR NÖBET Kamu kurumlarının personel yetersizliğinden dolayı bölge halkı olarak gönüllüler grubu kurulduğunu da kaydeden Elginöz, “Bir koruma ekibi oluşturduk. İçinde 4'ü Çıralı halkından toplanan paralarla maaş ödenen olmak üzere 40 kişilik gönüllü kumsal kıyı koruma görevlisi oluşturuldu. 4 kişilik ekibin yanı sıra, gönüllüler de sırayla olmak üzere her gece sabaha kadar tüm sahil boyunca nöbet tutuyor ve denetim yapıyorlar. Çadır kuran, ateş yakan grupları kibarca uyarıyorlar. Bu yıl Caretta carettalar ilk yumurtasını 29 Nisan'da bıraktı. Yaklaşık 1 ayda yuva sayısı 31'e yükseldi. Geçen yıl mayıs sonunda sadece 5 yuva vardı. Aldığımız önlemler etkisini gösterdi ve çok ciddi bir farkındalık oluşturduk. Bundan da çok mutluyuz" şeklinde konuştu. TÜM KÖYLÜ VE İŞLETMECİLER SEFERBER Erdal Elginöz, Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü ve Kemer Belediyesi'nin desteğiyle yumurta bırakılan alanlar için 100 adet koruma kafesi, tatile gelenlere dağıtılmak üzere broşür, uyarıcı ve bilgilendirici levha ve tabelaların yapımı gibi önemli destekler aldıklarını kaydetti. Yine meydanda bir adet İnfo Caretta Karavanı oluşturulduğu ve Çıralı'ya gelen herkese burada Caretta caretta'larla ilgili bilgi verilip broşürler dağıtıldığını da anlatan Elginöz, sahile araç girişlerini engellemek için fiziki önlemler alındığını kaydetti. Bu yıl Çıralı ve Olimpos'ta tüm köylüler ve işletmecilerin Caretta caretta'ları korumak için seferber olduğunu kaydeden Erdal Elginöz, bu önlemlerin ağustos sonu ya da eylül ilk haftasına kadar devam edeceğini, Çıralı'nın yıllık ortalaması olan 110'un üzerinde yuva beklediklerini söyledi. HER SABAH YUVA TESPİTİ Sahil boyundaki işletmeler gece Caretta caretta'ları rahatsız eden ve yumurta bırakmasını engelleyen ışıklandırmaları perdelerken, belediyenin sokak lambalarının yönü değiştirildi. Çıralı ve Olimpos sahilinde 1996'dan bu yana 22 yıldır mayıs-ağustos aylarında her sabah saat 05.00'ten itibaren yaklaşık 4 kilometrelik iki sahilde gönüllü olarak Bayram Kütle, İsmail Tunalı ve Mustafa Ilgaz, Caretta Caretta'ların yumurta bıraktığı alanların tespitini yapıyor. Deniz kaplumbağalarının en çok yuva yaptığı alanları gösteren zon kazıklarının da dikili olduğu sahilde tespiti yapılan yuvalar, kafeslerle koruma altına alınıyor. Her yuvaya bir numara veriliyor ve tarihi belirtiliyor. Bayram Kütle, yumurtaların yaklaşık 70 santim derinliğe bırakıldığını ve 45-60 gün arasında da yavruların çıkartıldığını, tüm bu işlemleri raporlayıp bakanlığa sunduklarını anlattı. ÖRNEK İŞBİRLİĞİ Çıralı'da işbirliğiyle örnek bir çalışma yapıldığını belirten gönüllülerden Karacaören Doğa ve Kültür Derneği Başkanı Mehmet Başar, geçen yıl mayıs ayında 4-5 olan yuva sayısının, bu yıl alınan önlemler sayesinde 31'e yükseldiğini kaydetti. Başar, Çıralı ve Olimpos sahillerinin yanı sıra yine Caretta caretta'ların yuva alanı olarak kullandığı Çıralı yakınındaki Boncuk ve Maden koylarının da Beydağları Sahil Milli Park Müdürlüğü'nün desteğiyle temizlendiğini ve yuvalamaya müsait hale getirildiğini söyledi. ANTALYA'DA 9 ÖNEMLİ KUMSAL Antalya sahillerinde, Caretta carettalar ve yeşil deniz kaplumbağaları için 9 önemli yuvalama kumsalı bulunuyor. Belek'te 29.3 kilometrelik kumsalda 68-1053 adet arası Caretta Caretta ve 2-8 adet arası yeşil deniz kaplumbağası yavru çıkış noktası, yani yumurta bırakma alanı bulunuyor. 3,2 kilometrelik Çıralı kumsalında 23-105 adet arası Caretta caretta yavru çıkış noktası var. 7,8 kilometrelik Alanya Demirtaş kumsalında 41-137 adet, 6,8 kilometrelik Gazipaşa kumsalında 14-53 adet, 8,5 kilometrelik Demre Kale kumsalında 39-109 adet arasında yavru çıkış noktası var. 16,1 kilometrelik Manavgat Kızılot kumsalında 50-270 adet Caretta Caretta, 0-3 adet arasında da yeşil deniz kaplumbağası yavru çıkış noktası bulunuyor. 14 kilometrelik Kumluca kumsalında 75-305 adet Caretta caretta, 7 adet de yeşil deniz kaplumbağası yavru çıkış noktası var. 14 kilometrelik Kaş Patara kumsalında 35-127 adet Caretta caretta, 2 adet yeşil deniz kaplumbağası yuvalama alanı var. 3,7 kilometrelik Kemer Tekirova kumsalında ise 4-23 adet arası yuvalama alanı bulunuyor.