Seçim 2018: Oy pusulası nasıl geçerli ya da geçersiz sayılacak?

24 Haziran'daki cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri, birçok ilki ve yeni düzenlemeyi de beraberinde getiriyor.

Bunlar arasında milletvekili seçiminde geçerli oylara ilişkin yapılan düzenleme de yer alıyor. Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulaları, arkalarında "ihmal nedeniyle" sandık kurulu mührü taşımasa dahi geçerli kabul edilecek.

Yeni düzenlemeler kapsamında seçmenler yalnızca tek bir partiye değil, aynı zamanda ittifaklara da oy verebilecek.

Bir diğer önemli fark da geçmiş seçimlerde bir pusula üzerinde birden fazla yere mühür basılması halinde doğrudan geçersiz olmaması; bir ittifak ya da siyasi parti alanının içinde kalması koşuluyla geçerli kabul edilmesi.

YSK yayınladığı genelgeler kapsamında, "Evet" ya da "Tercih" yazılı mührün bir siyasi partiye ayrılan alana, hem bir siyasi partiye hem de o partinin içinde bulunduğu ittifakın adının yazdığı kısma ve ittifakın adının yazdığı kısma taşacak şekilde siyasi partiye ayrılan bir alana basılması halinde geçerli kabul edilecek. Bu durumda, kullanılan oy, ilgili siyasi partiye işlenecek.

YSK genelgesinde, mührün herhangi bir siyasi partiye ayrılan alanın dışına ancak ittifak bölgesinin içine basılması halinde de geçerli olacağı belirtiliyor. Bu durumda ise kullanılan oy ittifaka ortak oy olarak kaydedilecek.

Bir başka deyişle, bir ittifak alanı içerisinde kaldığı sürece birden fazla mührün basılması ya da partilere ayrılan alanların dışına taşması hallerinde de söz konusu pusula geçerli olacak. Geçerli oylarla ilgili düzenlemenin kapsamı ittifak sistemiyle genişletilirken, geçersiz oyla ilgili düzenlemeler de daraltıldı.

YSK genelgelerine göre, mührün aynı ittifak içerisinde yer almayan iki siyasi parti arasındaki kısma, bir ittifaka ait bölge ile ittifak dışı bir partiye ait kısma aynı anda ve aynı ittifak içinde yer almayan iki siyasi partiye ayrılan kısımların ortasına basılması halinde pusula geçersiz olacak.

Birden fazla ittifak alanı içerisinde yer alan partiye ve ittifak alanı içerisinde yer almayan partiye "Evet" veya "Tercih" mührü basılmış olan oylar geçersiz sayılacaktır.

Bir siyasi parti alanına basılan "Tercih" veya "Evet" mührünün alanaları ayıran çizgili bölgeyi taşıp başka bir partiye ayrılan alana taşmış olması oy pusulasını geçersiz kılar.

İttifak alanı içerisinde yer alan siyasi partilerden hangisine ait olduğu belirlenemeyen ancak ittifak alanına basılan "Evet" veya "Tercih" mührü bulunan oy pusulası geçerli olup, bu oy ittifakın ortak oyuna sunulur.

Kanuni düzenlemeler ve YSK genelgeleri ne diyor? Ayrıca Seçim Kanunu'nda Mart ayında yapılan değişikliklere göre yayımlanan YSK genelgelerinde de geçerli ve geçersiz oylarla ilgili koşullar yer alıyor. YSK'nın 6 Mayıs'ta yayımladığı Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkileri başlıklı 135 sayılı genelgede geçerli olmayan oy pusulalarının özellikle şöyle sıralanıyor:

a) Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, b) Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan, c) Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan, d) Hiçbir yerine "TERCİH" veya "EVET" mührü basılmamış olan, e) Birden fazla cumhurbaşkanı adayına, aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye, birden fazla ittifaka veya birden fazla bağımsız adaya ayrılan alanlara "TERCİH" veya "EVET" mührü basılmış olan,

f) Birden fazla cumhurbaşkanı adayına, aynı ittifak içinde yer almayan birden fazla siyasi partiye, birden fazla ittifaka veya birden fazla bağımsız adaya ayrılan alana taşmış "TERCİH" veya "EVET" mührü bulunan, g) Sandığın ait olduğu seçim çevresinden başka bir seçim çevresi için düzenlenmiş olan, h) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan, i) Üzerine "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında veya "TERCİH" veya "EVET" mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan, j) Üzerinde yer alan cumhurbaşkanı adaylarına, siyasi partilere, ittifaklara veya bağımsız adaylara ait bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan,

k) Üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan Ayrıca pusulayı geçersiz kılmayacak haller de şöyle sıralanıyor: a) Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması, b) Bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması, c) Herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması,

d) Birleşik oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle "TERCİH" veya "EVET" mührü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi, e) Bir cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak alanı veya bağımsız aday alanına basılan "TERCİH" veya "EVET" mührünün alanları ayıran çizgili bölgeye taşmış olması, f) Başka bir cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak alanı veya bağımsız adayın alanına taşmamak kaydıyla, cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak alanı veya bağımsız aday alanına birden çok "TERCİH" veya "EVET" mührü basılması, g) Yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması.