Haber - Burak ÖZTUNÇ Doğu Akdeniz’de son dönemde İsrail, Mısır, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Yunanistan, Lübnan, Suriye ve son olarak Libya ekseninde, tansiyonun giderek artmasına yol açan enerji merkezli adımlar atıldığını kaydeden Durusoy, sürecin sağlıklı bir şekilde ele alınabilmesi için yakın tarihin iyi irdelenmesi gerektiğine dikkat çekti. Akdeniz’deki enerji kaynakları konusunda, adada söz sahibi olan KKTC ve Doğu Akdeniz’de en uzun kıyı şeridine sahip Türkiye’yi 2000’li yılların başından bu yana göz ardı ederek hareket ettiğini anımsata Durusoy, Rum yönetiminin Mısır'la 2003'te, Lübnan'la 2007'de ve İsrail'le 2010'da imzaladığı sözde Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sınırlandırma anlaşmalarıyla bölgeyi tek taraflı olarak 13 parsele böldüğünü vurguladı. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) tarafından ilan edilen MEB parsellerinin Kıbrıs'ın güneybatı açıklarındaki 1, 4, 5, 6, 7 numaralı parsellerin Türk kıta sahanlığıyla, 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 numaralı parsellerin ise KKTC'nin hak iddia ettiği alanlarla çakışmakta olduğu vurgulayan Durusoy, bu durumun Türkiye ve KKTC açısından kabul edilebilir bir durum olmadığını ifade etti. SINIRI OLMAYAN ÜLKELER BÖLGEYE GİRİYOR Bölgeye sınırı olmamasına rağmen ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da uluslararası enerji şirketleriyle bölgede faaliyetlerde bulunduğuna dikkat çeken Durusoy, “Bölgedeki sözde MEB alanlarında sondaj izni verilen İtalyan ENI, Fransız Total, Rus Novatek, ABD'li Noble Energy ve Exxon Mobil şirketlerine güvence sağlamak üzere ilgili devletlerin donanmalarının Doğu Akdeniz'de konuşlanması ve AB'nin, üyesi GKRY'e destek açıklamaları ile Doğu Akdeniz birçok ülkenin söz sahibi olmak istediği önemli bir merkez haline geldi. Doğu Akdeniz’e sınırı bulunan ülkelerden I·srail’in enerji şirketleri, Delek ve Avner, ABD’li ortakları Noble Energy şirketiyle sözde 12. parselde yer alıyor. Söz konusu sahada birçok doğal gaz yatağı keşfeden İsrail-ABD ortaklığı, 2009'da İsrail açıklarında 280 milyar metreküplük rezerve sahip Tamar ve 2010'da da 620 milyar metreküplük Leviathan gaz sahalarının keşfini gerçekleştirdi. Doğal gaz ihracatında bölgesel yönde adımlar atan İsrail, Yunanistan ve GKRY ile Akdeniz'in altından Yunanistan'a, oradan da Avrupa'ya gaz gönderecek East-Med adlı bir boru hattı projesini hayata geçirmek istiyor. Projenin ilk gündeme geldiği zamanda en ekonomik ve mantıklı rotanın Türkiye'den geçtiği gerçeği nedeniyle Türkiye ile yakın temaslar kuran İsrail, sonrasında bölgede ABD'nin de desteğini almaya çalışarak Türkiye'yi dışlamayı amaçlayan ittifaklar oluşturdu.” Durusoy, Türkiye’nin bölgedeki varlığını ve ekonomik faaliyetlerini artırarak kendisini Akdeniz’de kuşatmaya, Kıbrıs adası ile bağını koparmaya, enerji kaynaklarını gasp etmeye yönelik hamlelere mukabil sert hamlelerle cevap verdiğini ifade etti. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ETKİLENECEK Artan nüfus ve sanayileşmeye paralel olarak tüm dünyada enerji talebinin giderek arttığını kaydeden Durusoy, bu durumun özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha etkili olacağını kaydetti. Avrasya üzerinden yapılan nakillerdeki artışın Türkiye açısından çok önemli bir hale geldiğini kaydeden Durusoy, Türkiye’nin stratejik konumuyla hem kara hem de boğaz trafiği ile geçişe hizmet verdiğini vurguladı. Türkiye’nin yakın sınır ilişkileri ve ittifaklar açısından tehlikeli bir jeopolitik konumda yer aldığını vurgulayan Durusoy, son dönemlerde iyice belirginleşen etnisite problemleri, Avrupa’da siyasallaşan ayrılıkçı etnik hareketler, AB süreci ile uluslararası ticarette ve WTO nezdinde artan Çin etkisi gibi gelişmeler karşısında, “Türkiye’nin köprü kimliği”nin Türkiye’ye yüklediği risk ve fırsatların çok iyi analiz edilerek risklerin minimize ya da nötralize edilmesi, fırsatların ise geliştirilip, güncellenerek ulusal çıkarlarımız doğrultusunda kullanılabilmesi gerektiği kaydetti. DEMİR İPEK YOLU, TİCARETE İVME KAZANDIRACAK Kamuoyunda "Demir İpek Yolu" olarak bilinen Bakü Tiflis-Kars (BTK) demir yolu hattının hizmete girmesi, Türkiye ve bölge ülkeleri arasındaki ticarete ivme katacak. MÜSİAD yapılan açıklamaya göre, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve dönemin Gürcistan Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili nin katılımıyla Ekim 2017 de açılışı yapılan BTK demir yolu hattı, dün yapılan seferle ilk ihracatını gerçekleştirdi.